Różnicę między wartością netto a brutto najbardziej odczuwamy, otrzymując wynagrodzenie. Pojęcia te odnoszą się również do różnych innych wartości finansowych i są używane w takich kontekstach jak ceny produktów i usług czy też aktywa firmy. Choć każdy ogólnie rozumie znaczenie jednego i drugiego terminu, to trudność może stanowić wyszczególnienie ich składowych i poprawne obliczenie wartości, gdyby zaszła taka potrzeba. Spróbujmy wyjaśnić – brutto, netto co to dokładnie takiego i co wchodzi w ich skład.
Brutto, netto – co to? Co oznacza?
Chcąc wyjaśnić, co to jest brutto, należy wyobrazić sobie wartość pełną, która zawiera zarówno podstawową kwotę, jak i wszystkie dodatki w postaci innych składowych, podatków oraz obciążeń. Jest to suma bez żadnych potrąceń. Natomiast odpowiadając na pytanie, czym jest netto, co to za wartość, trzeba od kwoty brutto odjąć wszystkie obciążenia. Netto pozbawione jest dodatkowych kosztów i podatków.
Rola tych definicji będzie inaczej odbierana w zależności od tego, czy dotyczą one kwestii finansowych związanych z wynagrodzeniem, czy odnosić się będą do cen towarów i usług, czy też np. wartości aktywów. Pojęcia te stosowane są na całym świecie, warto wyjaśnić je w kontekście danego zagadnienia, co spróbujemy przybliżyć poniżej.
Wynagrodzenie netto kontra brutto
Termin netto i brutto zazwyczaj nurtuje osoby, które szukają nowego zajęcia zarobkowego. Wielu pracodawców, tworząc oferty pracy, podaje jako płacę kwotę brutto. Dzieje się tak, ponieważ wygląda ona atrakcyjniej, niż wartość otrzymywana przez osoby zatrudnione po odjęciu wszystkich składek i podatków.
Płaca netto vs brutto przedstawia różne sumy, ponieważ pierwsza z tych wartości to kwota otrzymywana „na rękę”, natomiast brutto jest z podatkiem dochodowym, a także w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę lub zlecenie ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Nie można zrezygnować z odprowadzania składek i podatku, by uzyskiwać całą kwotę bez potrąceń, chociaż mogą one różnić się w zależności od rodzaju stosunku pracy czy jednoczesnego zatrudnienia w innym miejscu.
Co składa się na pensję brutto?
Wyszczególniając wynagrodzenie brutto, czyli kwotę zawierającą podstawową część pensji wraz z premiami i dodatkami, należy doliczyć do niej obciążenia, które są odprowadzane z każdej wypłaty przez pracodawcę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Kwota brutto z podatkiem dochodowym i wszelkimi innymi składkami jest znacznie wyższa od kwoty netto, która jest przelewana na konto pracownika. Obejmuje ona takie elementy jak:
-
ubezpieczenie emerytalne wynoszące 19,52% wynagrodzenia. Połowa z tej stawki pobierana jest z pensji pracownika, a drugą część pokrywa pracodawca. Dzięki tym potrąceniom po wypracowanych latach pracy przysługuje emerytura,
-
ubezpieczenie rentowe, które zabiera z pracowniczej pensji 1,5% oraz w wymiarze 6,5% finansowane jest przez płatnika składek. Jest to rodzaj zabezpieczenia, które zapewnia wsparcie finansowe w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby lub inwalidztwa
-
ubezpieczenie zdrowotne – z wynagrodzenia potrącane jest 9% pensji pomniejszonej o potrącenia na ubezpieczenie społeczne. Dzięki temu można korzystać z publicznych usług medycznych,
-
ubezpieczenie chorobowe to 2,45% z pensji brutto, które odprowadzane jest, by zapewnić zabezpieczenie finansowe np. w przypadku wypadku w pracy.
Samodzielne wyliczenie z kwoty brutto — kwoty netto może wiązać się z pewnymi trudnościami ze względu na liczbę składowych wchodzących w obciążenia, jak i zmiany zachodzące w przeliczniku, które są na bieżąco aktualizowane na stronie Ministerstwa Finansów. Pomocne będą kalkulatory wynagrodzeń dostępne online, dzięki którym można w łatwy sposób sprawdzić, jaka część wynagrodzenia jest potrącana na wyżej wymienione świadczenia.
Cena brutto, a netto – co to, czym się różnią?
Warto wspomnieć, że wartości netto i brutto są używane również w handlu. Jako konsumenci w sklepach widzimy cenę brutto, czyli tę po dodaniu podatków. Również korzystając z usług, płacimy kwotę brutto, która uwzględnia obciążenia. W tym przypadku uwzględniony zostaje podatek od wartości dodanej – VAT lub inne obowiązujące opłaty. Towary są obciążone podatkami, cłem i akcyzą. Wartość netto zazwyczaj stosuje się w kontekście transakcji między przedsiębiorcami, którzy podatek VAT mogą rozliczać oddzielnie. Stawki VAT różnią się w zależności od grup danych towarów i mogą się zmieniać. 1.02.2022 roku została wprowadzona tarcza inflacyjna i obniżono stawki VAT na produkty żywnościowe, które wcześniej wynosiły 5%, do 0%.